Nowy Dwór Gdański. Boże Narodzenie u grekokatolików. 6 stycznia Wigilia

Boże Narodzenie wierni Kościoła Greckokatolickiego rozpoczynają 6 stycznia. Wierni z terenu powiatu nowodworskiego spotykają się, jak co roku, na uroczystościach w kościele pod wezwaniem św. Mikołaja w Cyganku.

Większość z nich to potomkowie obywateli II RP narodowości ukraińskiej, którzy zamieszkiwali kresy wschodnie. Po II wojnie św. przesiedlono ich w ramach akcji „Wisła”.

Grekokatolickie święta Bożego Narodzenia różnią się od rzymskokatolickich jedynie liturgią, wschodnią obrzędowością oraz kalendarzem juliańskim, który sprawia, że święta kościelne obchodzone są dwa tygodnie później. W kwestiach religijnych, dogmatach wiary nie ma różnic. Grekokatolicy są w unii z kościołem rzymskokatolickim i uznają papieża za głowę kościoła.

Zobacz także: Boże Narodzenie grekokatolickich wiernych w Cyganku

- W kościele wschodnim Boże Narodzenie jest rodzinnym świętem, podobnie jak w kulturze zachodniej - tłumaczy ks. Jan Mariak z kościoła grekokatolickiego w Cyganku. - Uroczysta msza zwana Poweczerje jest odpowiednikiem Pasterki. Wierni dzielą się prosforą (przaśnym chlebem używanym do komunii, zrobionym z wody, mąki i drożdży), a nie opłatkiem. Później następuje naznaczenie olejem znaku krzyża i błogosławieństwo.

Zgodnie z tradycją, na wigilijnym stole u Unitów (zwanych tak od unii z kościołem rzymskim) powinny znaleźć się chleb - symbol pożywienia, czosnek - symbol zdrowia, sól - symbol obfitości oraz miód - symbol słodyczy oraz postne potrawy. Chrześcijanie wschodni Boże Narodzenie świętują przez trzy dni. Pierwszego dnia wspominają narodzenie Chrystusa, drugiego życie Matki Boskiej, a trzeciego - pierwszego męczennika, św. Szczepana.

Cała rodzina spotyka się na uroczystej wieczerzy, składającej się z 12 potraw. Są postne potrawy, w tym pierogi z kapustą i kaszą gryczaną, polane grzybowym sosem, groch z kapustą, tradycyjnie przyrządzona kutia, barszcz czerwony, postne gołąbki z ziemniaków oraz ryby w różnej postaci. Świętują podobnie jak w tradycji zachodniej. Są choinka, prezenty, kolędy, dodatkowe miejsce dla gościa, sianko pod obrusem. Posiłek wigilijny rozpoczyna się od dzielenia prosforą, która wcześniej jest święcona w kościele. Nie może zabraknąć także życzeń. Po pierwszej gwiazdce najmłodsze dziecko w rodzinie wchodzi pod stół i gdacze. Ta w tradycji ma spowodować, że przez cały rok będą nieść się kury i nie zabraknie bogactwa.

W grekokatolickich świątyniach nie ustawia się bożonarodzeniowej szopki. Jej miejsce zajmuje ikona przedstawiająca Narodzenie Pańskie. W czasie wigilijnej wieczerzy nie może zabraknąć kolęd. Grekokatolicy często śpiewają tradycyjne ukraińskie pieśni.