Historia na Żuławach. Trzy domy podcieniowe w Orłowie

Domy budowano solidne i wygodne, najczęściej na tzw. " trepach". Na sztucznie usypanym wzniesieniu lokowano zabudowę w obawie przed wodą. Zabudowania we wsiach odzwierciedlały lokalną hierarchię i znaczenie gospodarza. Wiekszym prestiżem charakteryzowały się gospodarstwa położone bliżej centralnych części miejscowości — głównej ulicy, placu lub kościoła.

Dom podcieniowy (Dom Tujski) znajduje się w południowej części wsi Orłowo. Dom został zbudowany w 1802 przez Petera Loewena dla ówczesnego właściciela Corneliusa Janssona. Ponieważ istniała realna groźba zalania terenu podczas powodzi dom podcieniowy, jak również budynki gospodarcze, został wniesiony na terpie. Terpy to sztucznie usypane wzniesienia z ziemi uzyskanej podczas prac melioracyjnych. Dom został wybudowany na planie litery T.

Podcień wsparty jest na 8 drewnianych kolumnach z głowicami jońskimi. Kolumny stoją na kamiennych podstawach. Drewniana budowla wypełniona jest żółtą cegłą. Na belce podcienia i na nadprożu widnieje podpis budowniczego. Uwagę przyciągają piękne, klasycystyczne, bogato zdobione drzwi wejściowe od strony południowej.
Drugi mniejszy podcień wsparty na czterech kolumnach znajduje się po przeciwległej stronie budynku. Na szczycie dachu znajdują się dwa cylindryczne kominy. Na jednym z nich zagościły bociany.

Obok domu znajduje się drewniany spichlerz z 1776 roku, co sugeruje, że wcześniej znajdował się tu inny dom. Prawdopodobnie duży majątek posiadał również inne zabudowania gospodarcze, ale do czasów współczesnych zachował się jedynie ten spichlerz.

Kolejny dom w Orłowie również pochodzi z 1802 roku i został zbudowany przez tego samego budowniczego dla Corneliusa Froese. Informuje o tym następująca inskrypcja „Cornelus Froese • BAU HERR • ANNO 1802”. W pobliżu dużego domu podcieniowego znajdowały się również zabudowania gospodarcze: chlew, spichrz, obora, duża stodoła i w niewielkim sąsiedztwie domu – budynek piekarni. Podcień domu również wspierany jest na 8 kolumnach z głowicami jońskim. Drewniana konstrukcja wzniesiona została na ceglanej podmurówce.
Po 1945 roku użytkowanie domu doprowadziło do zmian w pierwotnej konstrukcji domu. W 1959 roku przeprowadzono prace konserwatorskie przy podcieniu, ale kolejne lata zaniedbań doprowadziły do katastrofalnie słabego stanu technicznego budynek.
Od 2012 roku budynek znajduje się w prywatnych rękach i po generalnym remoncie stanowi perełkę architektoniczną Żuław.

Trzeci podcień znajduje się przy ulicy Mennonickiej i został zbudowany w 1798 r. Podobnie jak poprzednie domy, jest to konstrukcja drewniana posadowiona na kamiennej podmurówce z podcieniem wspartym na 6 drewnianych kolumnach z kamienną podstawą. Podcień zdobiony jest laubzekinem. W skład gospodarstwa wchodziły jeszcze: drewniany spichlerz i drewniana stodoła. Dom połączony był ścianą ogniową z murowaną oborą. Na budynku obory można odczytać inicjały „HQ. 1914” – jest to informacja, że w tym czasie właścicielem gospodarstwa był Hermann Quiring.