Historia na Żuławach. Zabytkowy holenderski wiatrak z XIX wieku w Palczewie. Unikat w skali kraju

Młyn na sprzedaż

W środku zachowane elementy oryginalnego wyposażenia młynarskiego, zlokalizowane na kilku kondygnacjach. Parter - 93 m kw, piętro I - 75, II piętro - 62, III piętro - 46, IV piętro - 36, V piętro - 36 m kw. - Wiatrak w Palczewie jest zabytkiem rejestrowym chronionym prawem.Wpisany do rejestru zabytków nr rej.  38/5/56 z 1956 r. W 2015 roku został wystawiony przez prywatnego właściciela na sprzedaż za kwotę 450 tys.zł.

Konstrukacja budowli

Budowla wzniesiona została na wale ziemnym z charakterystycznym przejazdem pod budynkiem. Wiatrak jest typu holenderskiego (budynek jest stały i mocno posadowiony, a obraca się jedynie dach). Posiada konstrukcję drewniano-ceglaną. Dolna część korpusu oparta na planie regularnego ośmioboku zbudowana z cegły. Powyżej drewniane ściany konstrukcji szkieletowej. Zwężająca się ku górze wieża budowli składa się z pięciu kondygnacji i poddasza. Pomiędzy murowanymi a drewnianymi ścianami galeryjka ułatwiająca kiedyś młynarzowi pracę przy skrzydłach. Drewniane ściany i obły dach kryte gontem.

Konstrukcja skrzydeł wiatraka

Jedna para skrzydeł pracowała w systemie żaglowo–płachtowym, a druga w systemie żaluzjowym, w którym młynarz mógł dokonywać regulacji wypełnienia skrzydła z wnętrza budynku. Na dachu wiatraka zamontowana była turbinka wiatrowa, która za pomocą drewnianych przekładni zębatych samoczynnie regulowała ustawienie czapy i dużych skrzydeł w stosunku do zmian kierunku wiatru.

Młyn należał do rodziny Schwarz

Jak podają źródła niemieckie młyn prawdopodobnie należał do rodziny Schwarz. Prowadził go Salomon Gottlieb Schwarz żonaty z Marią Elizabeth Gnoike (Gnoyke).Po śmierci męża poślubiła ona również mistrza młynarskiego Johanna Thiessa.
W 1844 r młyn przejmuje jej syn z pierwszego małżeństwa ( ur.1813 r.) Salomon Ferdinand Schwarz .W 1840 roku poślubia on 40 – letnią Susannę Claassen. Niestety, Susanne umiera w 1842 przy narodzinach syna, dziecko umiera kilka dni po niej.
Salomon Schwarz 1844 roku żeni się po raz drugi z Wilhelmine Caroline Claassen. Z tego związku urodziło się siedmioro dzieci. W 1859 roku Schwarz umiera. Młyn, w wyniku różnych podziałów majątku, przypada prawdopodobnie jednej z jego córek.
W 1860 Wilhelmine Caroline Claassen wychodzi po raz kolejny za mąż za Gottfrida Kresin. Młyn pozostaje w rodzinie za sprawą ślubu syna Kresina i córki Schwarza i Classen - Henriette Marie Amalie Schwarz.
W 1897 r. umiera Wilhelmine Carolinne Kresin ( po pierwszym mężu Schwarz) z domu Claassen.