Kapusta i winogrona - jesienny festiwal zdrowia i tradycji kulinarnej w Lubieszewie

Przed świetlicą w Lubieszewie we wtorkowe popołudnie praca wre na całego. Panie i panowie działają przy procesie przygotowania i kiszenia kapusty, a za chwilę szypułkować będą winogrona. Jesienne działania na pełnych obrotach są dobrze zorganizowane i skoordynowane. Jest nawet czas na popołudniową kawę i ustalanie co tam dalej jeszcze w planach.

Kiszona kapusta źródło zdrowia

Kapustę na pół, wycina się środek tzw. głąb, jeszcze raz na ćwiartki i Zdzisław wrzuca do szatkowania. Wszystko działa sprawnie, w wannie coraz więcej rozdrobnionej kapusty. Teraz do kuchni, do glinianego gara, warstwami należy dorzucać marchew, również poszatkowaną i posypać solą. Kilka ułożonych warstw i można ubijać ręcznie, co czyni Zdzisław, aż kapusta puści sok.

Kapusta to według wielu najzdrowsze polskie warzywo. W dawnych czasach nie wyobrażano sobie bez niej na stole okresu jesieni i zimy oraz wczesnej wiosny. Zgodnie z tradycją, kiszenie należało zakończyć do Wszystkich Świętych, bo inaczej kapusta mogła się nie ukisić.

W zależności od liczebności rodziny kapustę kiszono w beczkach, lub w wielkich garnkach kamiennych. Jak wspominają starsi mieszkańcy regionu, do kiszenia kapusty musiała być dobra beczka, najlepiej dębowa.

Do kiszenia przeznaczano kapustę białą, zupełnie dojrzałą, o głowach zwartych. Główki warzywa należało oczyścić z uszkodzonych liści, a obrane pokroić na połówki i poszatkować. W dużych gospodarstwach lub w folwarkach, gdzie kiszono dużo kapusty, przychodzili z pomocą sąsiedzi, tak jak dziś u nas — opowiada o tradycji kiszenia kapusty sołtys wsi Lubieszewo Danuta Hojarska.

Zakorzenionym w tradycji sposobem było udeptywanie kapusty w beczce bosymi nogami. Kapustę do beczki wkładano partiami. Po włożeniu kolejnej warstwy kapustę ugniatano, chodząc w beczce dookoła ścianki.

Późniejszym sposobem jest ubijanie drewnianą pałką, aż ukazał się sok. Jego nadmiar odlewano „kwartą” do kamiennego naczynia, by po kilku dniach, gdy poziom soku upadł, uzupełnić go. Na napełnioną beczkę kładziono czysty dopasowany dębowy krążek, przyciskając kamieniem. Po trzech tygodniach kapusta była ukiszona. Jej smak zależał od dodatków i przypraw.

Oprócz soli dodawano do kiszonki kminek, koper, jałowiec, ziele, czosnek oraz jabłka, cebulę. Niekiedy wkładano małe główki kapusty, wykorzystywane później do przygotowania smacznych gołąbków właśnie z kiszonej kapusty.

Bardzo się cieszę, że Rysiu (syn – przyp. red.) zabrał mnie do Lubieszewa. Mimo że skończyłam już 92 lata, lubię być z ludźmi, lubię czuć się potrzebna. Mogę posiedzieć z wszystkimi paniami, porozmawiać i pomóc. Tak kiedyś spotykali się sąsiedzi i pomagali sobie we wszystkim. Takie dobro sąsiedzkie zbliża ludzi i pokazuje, że wieś to wspólnota – podkreśla pani Zofia.

Wino z ciemnych winogron

Domowe wino z winogron nie tylko wybornie smakuje, lecz także ma właściwości zdrowotne zwłaszcza, to wytworzone z ciemnych owoców. Tu mistrzem ceremonii okazał się Ryszard Czeladko, który we wszystkich działaniach świetnie wspiera działania KGW Lubieszewo.

Winogrona należy zbierać, gdy są w pełni dojrzałe. Termin zbiorów zależy od odmiany i pogody. Zwyczajowo zbiorów dokonuje się pod koniec września i w październiku. Najlepiej ze zbiorem należy przeczekać do pierwszych przymrozków, wtedy owoce będą zawierały więcej cukru i oddadzą lepiej sok. Wydajność, zawartość naturalnych cukrów i kwasów w owocach różnią się w zależności od rodzaju, od stopnia dojrzałości, sposobu uprawy oraz nasłonecznienia. Ilość uzyskanego soku jest zależny od sposobu wyciskania — informuje Ryszard, który wina z własnych zbiorów winogron z przydomowego ogródka, wytwarza od kilkunastu lat.

WARTO PRZECZYTAĆ: Grupa z Kłodzka z wizytą w Lubieszewie

Uprawa winorośli jest coraz bardziej popularna przez właścicieli ogródków oraz działkowców, uzyskując lepszej, bądź gorszej jakości winogrona. Zależy to od stopnia nasłonecznienia, gleby i wilgotności.

Kapusta i winogrona to dwie perełki polskiej kuchni i tradycji, które nie tylko cieszą podniebienie, ale również korzystnie wpływają na zdrowie. Dlatego warto czerpać z nich pełnymi garściami, zachowując tradycję.