Konstrukcja wyjątkowa w skali regionu. Soboty wieży kościoła w Kmiecinie zostaną odnowione

Sobotami określa się charakterystyczne podcienie, które służyły jako miejsce odpoczynku dla pielgrzymów. Wieża w połączeniu z sobotami, charakterystycznymi dla regionów podgórskich, szczególnie wyróżnia kościół w Kmiecinie – jak zauważa proboszcz parafii św. Jadwigi Królowej, ks. Józef Kożuchowski. Nie znajdziemy na północy Polski drugiej zbudowanej w ten sposób konstrukcji architektonicznej.

- Drewniana gotycka wieża z ośmioboczną izbicą pochodzi z XIV wieku i została odbudowana w 1754 roku. Zlokalizowane wokół niej soboty rozbudowano około 1617 roku, a w wiekach późniejszych z pewnością niejednokrotnie remontowano. Wcześniej prawdopodobnie wzniesiono tylko niektóre ich elementy, najpierw na stronie wejściowej, a potem po bokach wieży. Wskutek ostatniej wojny dach, a zwłaszcza wieża zostały tak mocno uszkodzone w wyniku ostrzału, że przechylonej z powodu uderzeń kul wieży groziło nawet zawalenie. Ołtarz, obudowa wieży i elementy organów piszczałkowych leżały w nieładzie w otoczeniu budynku kościoła – opowiada ks. Kożuchowski.

W ostatnich latach podjęto wiele prac konserwatorsko – budowlanych przy kościele w Kmiecinie, w tym także wieży i sobót. - Świadomy tego, jak wielkim dobrem wspólnym jest nasz kościół, odkąd tylko pełnię swą posługę w parafii pw św. Jadwigi w Kmiecinie, zabiegam wraz z parafianami o jak najlepszy jego stan. W przypadku wieży podjęliśmy się tych prac 10 lat temu w 2011 roku, wykonując wtedy to, co w ówczesnym czasie było nieodzowne, czyli przede wszystkim wykonanie pokrycia iglicy wieży i naprawę jej konstrukcji. Ponieważ w następnych latach uwidoczniły się wyraźniej inne defekty w przestrzeni jej architektury, dlatego w roku minionym postanowiliśmy je usunąć – tłumaczy ks. Kożuchowski.

- Wymagało to realizacji ogromnej ilości kosztownych prac. Wspomnę m.in. o wykonaniu posadzki z cegły gotyckiej, naprawie pokrycia wieży przez położenie nowych szkudeł, częściowej wymianie i wzmocnieniu jej elementów konstrukcyjno - drewnianych, oczyszczeniu i częściowej wymianie deskowań ścian, naprawie i konserwacji historycznych okiennic żaluzjowych, naprawie i konserwacji podłóg drewnianych wieży, konserwacji wewnętrznego cokołu ceglanego wieży, robotach impregnacyjno-odgrzybieniowych całej konstrukcji drewnianej – wymienia proboszcz parafii w Kmiecinie.

Jak podkreśla ks. Kożuchowski, w opinii specjalistów konserwatorów oraz wykonawcy tych prac z Gdańska, pana mgr dyr. Tomasza Blomberga z Gdańska, wykonanie tych prac w 2020 r. było nieodzowne. - W przypadku ich nie podjęcia postępowałaby dalsza degradacja poszczególnych elementów tej budowli do takiego stopnia, że zagroziłoby to bezpiecznemu poruszaniu się ludzi w pobliżu jej terytorium. Elementy te mogłyby w razie niesprzyjających warunków atmosferycznych całkiem niespodziewanie spaść im na głowę – wyjaśnia ksiądz.
Łączny koszt prac konserwatorskich przy wieży wyniósł nieco ponad 190 tys. złotych. Na tę kwotę złożyły się dotacje z Urzędu Marszałkowskiego (ok. 94 tys. zł) i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (prawie 48 tys. zł), a także środki własne parafii (ok. 48 tys. zł).

W 2021 roku planowany jest remont charakterystycznych sobót.

- Będzie to kontynuacja prac prowadzonych w 2011 roku, w trakcie których wymieniono murki i podwaliny sobót oraz ich pokrycie. Wykorzystano wówczas drewno odzyskane z rozbiórki, aby zachować jak najwięcej oryginalnej substancji. Pokrycie z materiałów rozbiórkowych nie jest jednak trwałe i utraciło już swoje właściwości. Aktualnie jego stan jest zły, domagając się całkowitej wymiany. Drewno jest porażone przez grzyby i szkodniki, co powoduje jego postępującą degradację, zagrażającą konstrukcji. Z tego tytułu chcemy położyć całkiem nowe pokrycie z drewna łupanego, gwarantujące większą trwałość gontu (szkudeł). Konstrukcja drewniana została częściowo naprawiana w roku 2011, ale uszkodzenia wystąpiły w nowych miejscach, nieobjętych wcześniejszymi pracami. Dlatego wymaga ona wykonania nowych prac naprawczych, zabezpieczających i zmierzających do przywrócenia pierwotnej świetności zabytkowi – wyjaśnia ks. Józef Kożuchowski.

Wymienione przez proboszcza parafii w Kmiecinie działania mają kosztować ponad 236 tys. złotych. - Na chwilę obecną mamy już zapewnienie wsparcia finansowego ze strony Urzędu Marszałkowskiego (118 tys. zł) oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (50 tys. zł). Być może wesprze nas także materialnie późną wiosną Wojewódzki Konserwator, ale nie wiemy jeszcze jaką kwotą. Tak czy inaczej jak zawsze nieodzowne okażą się dary ludzkich serc zatroskanych o zachowanie tego wielkiego wspólnego dobra – mówi ks. Kożuchowski.

- Pragnę wyrazić swą wdzięczność dla władz Urzędu Marszałkowskiego, konserwatorów i pracowników tak Departamentu Kultury przy Urzędzie Marszałkowskim, jak i Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Gdańsku za okazywane nam od wielu lat głębokie zrozumienie dla konieczności prac remontowo – konserwatorskich oraz życzliwą gotowość przyjścia z pomocą finansową. Składam także serdeczne Bóg zapłać moim parafianom. Ich zaangażowanie i cierpliwość w realizacji ogromu dotychczasowych działań przy naszej tak szczególnie wyróżniającej się swym pięknem świątyni to wyraz wiary i miłości Boga. Właśnie ze względu na takie podejście sprawiało mi ono prawdziwą radość – podkreśla proboszcz parafii św. Jadwigi Królowej w Kmiecinie.