Wspólnie tworzymy alfabet powiatu nowodworskiego

Powiat nowodworski jest pełny ciekawych historii, miejsc, legend. Żyją tutaj także interesujący ludzie, którzy tworzą historię regionu i sprawiają, że Żuławy i Mierzeja Wiślana są bardziej rozpoznawalne w kraju. O wielu z nich mieszkańcy nie wiedzą lub zapomnieli, a warto byłoby, chociaż w kilku zdaniach, je przypomnieć i utrwalić. Dlatego postanowiliśmy stworzyć niecodzienne i nietypowe kompendium wiedzy, coś w rodzaju lokalnej encyklopedii, która będzie służyła naszym Czytelnikom.Zachęcamy Czytelników do przyłączenia się do zabawy. Każdy może pomóc nam w tworzeniu encyklopedii powiatu nowodworskiego. 


Chcemy jednocześnie podkreślić, że zamieszczone informacje, są tylko i wyłącznie propozycjami naszej redakcji. W tworzeniu tej niecodziennej encyklopedii liczymy przede wszystkim na pomoc naszych Czytelników. Zachęcamy, aby zgłaszali do naszej redakcji swoje propozycje - miejsc, postaci, przedmiotów, wydarzeń itp., które w ich przekonaniu powinny znaleźć się w naszym alfabecie powiatu. 
Co tydzień w naszym tygodniku "Żuławy i Mierzeja" i na stronie internetowej

będziemy publikować propozycje zgłoszone przez naszych Czytelników. Dla najbardziej aktywnych przewidzieliśmy również nagrody.

Oto nasze propozycje do alfabetu:

groturystyka - wciąż rozwijająca się dziedzina gospodarki w powiecie nowodworskim. Z każdym rokiem przybywa nowych gospodarstw agroturystycznych. Powstają one nie tylko w nadmorskich miejscowościach, ale także w centrum Żuław, m.in. nad rzeką Szkarpawą.

ursztyn - złoto Bałtyku. Najbardziej rozpoznawalny kruszec, jaki można znaleźć na Mierzei Wiślanej. Co roku, w Jantarze, odbywają się Mistrzostwa Świata w Poławianiu Bursztynu.

ezrobocie - jedno z najpopularniejszych słów w powiecie nowodworski. W naszym regionie bezrobocie jest najwyższe w skali całego Pomorza. Obecnie waha się w granicach blisko 30 procent.

omby - W lasach Mierzei Wiślanej wciąż znajdowane są pociski i bomby z czasów II wojny światowej. Saperzy kilka razy w roku są wzywani w celu unieszkodliwienia niebezpiecznej amunicji.

urmistrz - głowa miasta. Obecnym burmistrzem Nowego Dworu Gd. jest Jacek Michalski. Po 1989 r. funkcję tę pełnili: Stanisław Bobrowicz, Zbigniew Piórkowski, Tadeusz Studziński (dwie kadencje). Z kolei w Krynicy Morskiej już drugą kadencję funkcję burmistrza pełni Adam Ostrowski. Jego poprzednikami byli Andrzej Stępień, Edward Bednarz, Jan Boduszek.

C

zarni Przemysław - regionalny klub piłkarski założony przez mieszkańców Przemysławia i Drewnicy w 1993 roku. Od tamtej pory zespół ciągle się rozwija i co kilka lat pnie się w górę. Obecnie Czarni są jedną z najlepszych drużyn V ligi. Warto dodać, że ta drużyna nigdy nie spadła z danej ligi.

omy podcieniowe - to najsłynniejsze zabytki Żuław. Mają konstrukcję szkieletową z drewna, wypełnioną czerwoną cegłą lub otynkowaną, z charakterystycznym wielosłupowym podcieniem wysuniętym przed zasadniczą część budynku. W naszym powiecie tego typu obiekty znajdują się m.in. w Nowej Kościelnicy, Nowej Cerkwi, Jezierniku, Marynowach i Orłowie.

lektrownie wiatrowe - urządzenia produkujące energię elektryczną wykorzystujące siłę wiatru.W ciągu kilku najbliższych lat zdominują żuławskie równiny. Już rozpoczęła się budowa ferm wiatrowych w gminie Stegna, a budowa kolejnych to tylko kwestia czasu. W powiecie nowodworskim będzie niebawem kilkadziesiąt dużych wiatraków.

lorek Hanna - poetka i piosenkarka. Tworzy utwory oraz śpiewa o naszym regionie.

riszkemut Paweł - reprezentant Polski w piłce nożnej plażowej. Strzelił dla polskiej kadry już kilkadziesiąt goli. Piłkarz jest także mistrzem Polski w plażowym futbolu wraz ze swoim zespołem, Hotelem Continental Krynica Morska. Friszkemut jest także byłym mistrzem Polski w singlu i deblu w siatkonogę

dańska Głowa - jest to jedna z największych atrakcji powiatu nowodworskiego, chętnie odwiedzana przez turystów. Ta ogromna śluza łączy Wisłę z rzeką Szkarpawą. Co ciekawe, jest to największa tego typu budowa hydrotechniczna w Polsce. Gdańska Głowa funkcjonuje od 1895 roku.

ojarska Danuta - poseł na Sejm IV i V kadencji w latach 2001–2007 z ramienia Samoobrony. W kadencji 1994–1998 była radną gminy Nowy Dwór Gdański oraz delegatem do Sejmiku Samorządowego Województwa Elbląskiego. Zasiadała w Zarządzie Pomorskiej Izby Rolniczej, Radzie Społecznej Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych oraz Radzie Rolników przy KRUS. W tym roku wróciła w skład Rady Pomorskiej Izby Rolniczej.

lein Bolesław - honorowy obywatel Nowego Dworu Gdańskiego.

otlicki Leszek - to jeden z najbardziej utalentowanych zawodników sportów walki w Polsce. Nowodworzanin jest aktualnym wicemistrzem świata i mistrzem Polski w sambo bojowym i unifight. Zdobył złoty medal na II Otwartych Mistrzostwach Saksonii w Sambo. Leszek Kotlicki jest zaliczany do najbardziej obiecujących zawodników na świecie w unifight, sambo bojowym i MMA.

K

rynica Morska - najmniejsze miasto w Polsce. Uważane jest za najbardziej nasłonecznione miejsce w kraju. Nie bez powodu turyści co roku wracają do tego miasta. Oprócz pięknej, słonecznej pogody, Krynica Morska może pochwalić się szerokimi i piaszczystymi plażami oraz niesamowitym krajobrazem, w którym dominują nadmorskie wydmy.

uczma Henryk - działacz sportowy i prezes Towarzystwa Sportowego Mierzei Wiślanej w Sztutowie. Kuczma może pochwalić się ogromną ilością sukcesów w futbolu plażowym. Jako trener Hotelu Continental dwukrotnie zdobył mistrzostwo Polski w plażowej piłce nożnej. Jego podopieczni grają w reprezentacji Polski. Kuczma był także samorządowcem. Dwukrotnie był w radzie powiatu, a raz w radzie gminy Sztutowo.

iceum Ogólnokształcące im. Ziemi Żuławskiej - jedyne tego typu liceum w powiecie nowodworskim. Jest to szkoła z tradycjami, która za dwa lata będzie obchodzić 65-lecie.

aluta - znany prawie w całej Polsce zakład mleczarski. Maluta słynie m.in. ze świetnych serów, jogurtów i serków. Firma powstała w 1960 roku. Spółdzielnia jest dwukrotnym zdobywcą i miejsca w kategorii najciekawszy wyrób spożywczy roku otrzymany z rąk Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

iasta - w powiecie nowodworskim położone są dwie miejscowości, mające prawa miejskie. Stolicą regionu jest Nowy Dwór Gdański, liczący 12 tys. mieszkańców. Z kolei najmniejszym miastem w Polsce (jednocześnie jednym z najbogatszych) jest Krynica Morska. Jest to również najbardziej znany kurort na Mierzei Wiślanej.

iedźwiedzica - w tej niewielkiej miejscowości, leżącej między Nowym Dworem Gdańskim a Starymi Babkami, znajduje się zabytkowy kościół. Świątynia wybudowana została w 1348 roku. To jedna z najstarszych budowli na Żuławach.

staszewo - niewielka miejscowość gminna w powiecie nowodworskim.

iaski - dzielnica Krynicy Morskiej. Najdalej wysunięta na wschód część powiatu nowodworskiego. W Piaskach znajduje się przejście graniczne łączące Polskę z rosyjskim Obwodem Kaliningradzkim.

laże Mierzei Wiślanej - jedne z najszerszych plaż w Polsce. Nasze plaże charakteryzuje też niepowtarzalny piasek. Jest on lekki i sypki, nie ma w nim większych kamyków.

ezerwat kormoranów w Kątach Rybackich - W rezerwacie "Kąty Rybackie" znajduje się największa kolonia kormorana czarnego w Polsce i jedna z największych w Europie. Ptasi rezerwat przyrody obecnie liczy około 102 ha. Jest w nim około 10 tysięcy gniazd tych ptaków.

tarostwo powiatowe w Nowym Dworze Gdańskim - siedziba władz powiatu nowodworskiego. Powiat obejmuje pięć samorządów na Żuławach i Mierzei Wiślanej: miasta Krynicę Morską i Nowy Dwór Gdański, gminy Ostaszewo, Stegna, Sztutowo. Istnieje od 1999 r. Obecnie starostą jest Zbigniew Piórkowski (druga kadencja). Jego poprzednikami byli Mirosław Molski oraz Romuald Drynko.

tutthof Muzeum w Sztutowie - powstało w miejscu byłego obozu koncentracyjnego w 1962. O utworzenie muzeum ubiegali się byli więźniowie. Dziś na terenie muzeum odbywają się różnego rodzaju uroczystości rocznicowe związane z II wojną światową. Jest to miejsce wycieczek szkolnych. Tutaj dzieci i młodzież uczą się historii.

zkarpawa - typowa żuławska rzeka prawie bez prądu, ale za to pełna pięknych miejsc. Na rzece gniazduje wiele gatunków ptaków. stanowi podstawową drogę wodną dla jachtów płynących z Gdańska na Zalew Wiślany. Rzeka rozpoczyna swój bieg od śluzy Gdańska Głowa, łączącej Wisłę ze Szkarpawą.

alik Jarosław - grająca legenda nowodworskiego futbolu. Bramkarz mógł zrobić karierę nawet międzynarodową. W 1990 roku zdobył z Reprezentacją Polski U-16 brązowy medal Mistrzostw Europy. Grał m.in. w klubach Olimpia Elbląg, Jeziorak Iława, GKS Bełchatów i Stomil Olsztyn. Obecnie jest grającym trenerem nowodworskich Żuław.

uga - piękna żuławska rzeka, która przepływa przez stolicę Żuław, Nowy Dwór Gdański. Obecnie rzeka nie jest zbyt żeglowna, ale wciąż pływają po niej mniejsze jednostki, głównie sportowe.

urystyka - jedna z głównych gałęzi zarobkowych w powiecie nowodworskim. Turystyka opiera się głównie na sezonie letnim, kiedy na Mierzeję Wiślaną przyjeżdża kilkadziesiąt tysięcy turystów z całego kraju. Większość z nich chce odpocząć nad morzem, ale zdarzają się też turyści, których interesują zabytki i przyroda Żuław.

ójt - głowa gminy. W powiecie nowodworskim położone są trzy gminy: Stegna, Sztutowo, Ostaszewo (Nowy Dwór Gd. ma status miasta i gminy). Wójtami Stegny byli: Roman Pawłowski, Eugeniusz Wyrzykowski, Marian Ranoszek, oraz obecna Jolanta Kwiatkowska. Wójtami Sztutowa byli: Eugeniusz Wyrzykowski (dwie kadencje), Romuald Drynko, Iwona Tyburska oraz obecnie Stanisław Kochanowski (dwie kadencje). W Ostaszewie obecnym wójtem jest Robert Ciżmowski. Jego poprzednikami byli Kazimierz Stadnicki (trzy kadencje), Marian Ranoszek.

uławski Park Historyczny - nowa placówka w Nowym Dworze Gd. Powstała na bazie Muzeum Żuławskiego. Zawiera eksponaty dotyczące historii regionu.

uławy - region w Delcie Wisły, pomiędzy rzekami Wisłą, Nogatem, Zalewem Wiślanym i Morzem Bałtyckim. Region położony poniżej poziomu morza. Charakteryzuje się doskonałymi glebami. Także: nazwa nowodworskiego Ludowego Klubu Sportowego. Liczący 50 lat klub szkolił piłkarzy, zapaśników i sztangistów.

Czekamy na propozycje Czytelników
Nasza lokalna encyklopedia Żuław i Mierzei Wiślanej ma zostać wydana na początku przyszłego roku. To od Was, drodzy Czytelnicy zależy, czy będzie to kompletny i przydatny produkt. Zachęcamy wszystkich do udziału w tym projekcie. Jeśli znasz ciekawą postać, zapomniane wydarzenie historyczne związane z regionem, ciekawe miejsce na Żuławach i Mierzei, napisz do nas. Encyklopedia będzie właściwym miejscem na Twoje hasła.