Dzień Myśli Braterskiej - święto wszystkich harcerzy

Zwyczaj świętowania Dnia Myśli Braterskiej zapoczątkowały dziewczęta w 1926r. w Stanach Zjednoczonych. Później rozszerzył się on na całą wspólnotę skautową. Idea ustanowienia takiego święta zrodziła się na 4 Międzynarodowej Konferencji Skautek i Przewodniczek. Wybrano dzień 22 lutego, ponieważ tego dnia przypada rocznica urodzin założyciela skautingu gen. - Roberta Baden-Powella oraz jego żony Olave Baden-Powell. W 1932r. w Polsce wprowadzono zwyczaj zbierania w tym dniu symbolicznych pensów na fundusz wspierający rozwój żeńskiego skautingu. W ZHP do tradycji świętowania Dnia Myśli Braterskiej powrócono w latach 80-tych, a od 1995r. harcerze uczestniczą w organizowanej w tym dniu akcji „Grosik”, zebrane pieniądze przeznaczając na cele dobroczynne.

Dzieje harcerstwa to ponad 100 lat patriotycznej służby jego członków, pełnionej zarówno w latach wojny jak i w czasie pokoju. Dzięki udziałowi harcerzy w ważnych dla Polski chwilach, ruch ten stał się trwałym elementem naszej, polskiej kultury.

Twórcą skautingu, czyli „wychowania dobrego obywatela metodą puszczańską” jest gen. Robert Baden – Powell. Wzorował się on na zwyczajach wielu ludów, wykorzystał też własne, dość bogate doświadczenia życiowe. Pomysł ćwiczenia chłopców w ramach skautingu sięga 1884r., kiedy to w czasie wojny angielsko - boerskiej Baden – Powell zaczął stosować swój pomysł w pułku rekrutów, a następnie wśród młodszych żołnierzy. Początkowo skauting miał na celu przygotowanie przyszłych wywiadowców wojskowych. Żeńska odmiana skautingu powstała dzięki Olave Baden – Powell - żonie Roberta Baden – Powella. Pierwszy obóz skautowy został zorganizowany w Anglii w 1907r.

Skautom nadawano odznakę w kształcie lilii herbowej. Za wzór dla tej odznaki posłużyła strzałka północna ułatwiająca orientację na mapie. Aby otrzymać odznakę, należało wykazać się odpowiednią wiedzą, wykonać określone zadania, a następnie złożyć przyrzeczenie.

Wydawało się, że skauting w Polsce nie przyjmie się. Stało się jednak inaczej. Ruch ten został przyjęty entuzjastycznie, dając młodym ludziom możliwość służby dla Ojczyzny i bardzo dobrze sprawdzając się w warunkach konspiracji. Za początek skautingu w Polsce przyjmuje się rok 1910. Zgodnie odrzucono część elementów brytyjskiego pierwowzoru mówiących o kolonializmie i imperializmie brytyjskim. Andrzej Małkowski potępił wręcz Anglików za doprowadzenie do wojny z Boerami, nawoływał jednak do naśladowania Roberta Baden – Powella. Utworzeniem polskiej odmiany skautingu żeńskiego w Polsce zajęła się Olga Drahonowska – późniejsza żona Andrzeja Małkowskiego. Polski skauting nie przyjął brytyjskiej odznaki jak to uczyniła większość organizacji skautowych na całym świecie, jednak na znak jedności ze skautingiem harcerze noszą lilijkę na nakryciach głowy. Jako symbol niewinności ma ona przypominać o konieczności stałego czuwania nad moralnością. Wyznacza też stały kierunek harcerskiej służby, zgodny z Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim. Hasło Filaretów Ojczyzna, Nauka, Cnota wpisane w płatki lilijki wytwarza poczucie łączności z ideałami Filaretów, Filomatów i Promienistych.

Przed I wojną światową lilijkę jako odznakę przyjęto jedynie w Zakopanem, będącym oddzielnym ośrodkiem skautowym kierowanym przez Andrzeja Małkowskiego, profesora zakopiańskiego gimnazjum. To właśnie tam rozpoczęła się polska przygoda ze skautingiem. Niektórzy z instruktorów i harcerzy starszych przyszłość organizacji widzieli w przygotowaniu młodzieży do walki zbrojnej, inni w patriotycznym wychowaniu młodzieży, jednak w żadnym z wyłaniających się w tym podziale obozów nie zaprzeczano potrzebie odzyskania niepodległości i odbudowy państwa polskiego.

Strój polskiego skauta składał się z filcowego kapelusza i wełnianej koszuli z kieszeniami na piersiach, a na szyi wiązano trójkątną zieloną chustę. Z lewego ramienia zwisał pęk wstążeczek w kolorach zastępu, a na pagonach czerwoną nicią wyszywano znaki drużyny. Obowiązywały krótkie spodenki zaprasowane w kant i grube włóczkowe getry z wyłogami oraz ciężkie buty obite gwoździami.

Skauting w Polsce od początku rozwijał się bardzo dynamicznie. Początkowo skauta wyróżniały jedynie laska oraz kapelusz z podwiniętym prawym rondem spiętym spinką sokolą. Wkrótce pojawił się mundur i ekwipunek skautowy. Brak było jednak symbolu wyróżniającego polskiego skauta, a Andrzej Małkowski od samego początku nie zamierzał przejąć brytyjskiej odznaki.

W 1911r. w pierwszym numerze pisma „Skaut” ogłoszono konkurs na polską odznakę skautową. Nadesłano aż 84 prace, wszystkie o patriotycznym charakterze. Pierwszą i drugą nagrodę przyznano projektowi IV Krakowskiej Drużyny Skautowej im. Bartosza Głowackiego. Trzecie miejsce otrzymał projekt ks. dr. Kazimierza Lutosławskiego, przedstawiający dwie szable na okrągłej tarczy i krzyż Virtuti Militari z napisem „Bóg i Ojczyzna”. Nad krzyżem umieszczony był orzeł w locie, a u góry napis „Czuwaj”. Kilka projektów zostało wyróżnionych i na tym na razie skończyło się. Ks. Kazimierz Lutosławski uprościł swoją pierwszą propozycję i w 1913r. po raz pierwszy wręczono krzyże harcerskie. Niestety nie zachował się ani jeden krzyż z tamtej serii. Bogata symbolika tej odznaki przemawia do kilku już pokoleń harcerzy, których wyróżnia szczególny szacunek dla krzyża. Jest na nim wypisany przebieg ich służby harcerskiej, a później instruktorskiej. Dodając sznur funkcyjny i plakietki oznaczające środowisko, każdy wie, z kim ma do czynienia. Odznaka ta jest najbardziej znanym harcerskim symbolem, ważnym elementem dziejów harcerstwa i widocznym znakiem braterstwa tych, którzy go zakładają. Oznacza ona konsekwencję w dążeniu do realizacji celów wskazanych w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim. Przyjęcie krzyża, to przyjęcie na siebie zobowiązań. Symbolizuje on wartości harcerskie, pracę wychowawczą, udział dziewcząt i chłopców w walce o niepodległość Polski oraz późniejszą ich służbę dla dobra Ojczyzny. Harcerz otrzymuje krzyż podczas przyrzeczenia i nosi go z lewej strony munduru powyżej kieszeni.

Ruch skautowy szybko obejmował obszar całej Polski. Do Gdańska trafił w 1917r. dzięki hm. Stanisławowi Rudnickiemu. Ideę tę podjęli dr Bernard Filarski (lekarz stomatolog) oraz dr Franciszek Kręcki (prawnik). Początkowo działalność harcerska przebiegała w konspiracji. Latem 1919r. na obozie harcerzy warszawskich w Karwi pierwsi harcerze z Gdańska złożyli przyrzeczenia. Byli wśród nich m. in. Stefan Mirau i Alf Liczmański. Zorganizowali oni pierwszą w Gdańsku męską Drużynę Harcerzy im. Zygmunta Augusta. Drużynowym został Stefan Mirau, a opieką objęli drużynę dr Bernard Filarski, dr Franciszek Kręcki oraz hm. Stanisław Rudnicki. Miesiąc później powstała I Drużyna Harcerek im. Emilii Plater. Jej drużynową została Zofia Caesar, a opieki podjęły się Wanda Marlewska i Helena Zalewska. Dzięki ich bezinteresownej pracy młodzież wyrastała na prawdziwych patriotów. Harcerstwo w Gdańsku od początku było nierozerwalnie związane ze szkolnictwem. Właściwy grunt ta idea znalazła zwłaszcza w szkołach Polskiej Macierzy Szkolnej. Od 1927r. rozwój tej organizacji wspierało Koło Przyjaciół Harcerstwa, na którego czele stanął dr Bernard Filarski. Ten wielki społecznik i wybitny działacz Polonii gdańskiej pamiętając własne czasy studenckie spędzone z dala od bliskich, wspierał finansowo i otaczał opieką polską młodzież. W lipcu 1928r. na Polance Redłowskiej w Gdyni po raz pierwszy zorganizowano samodzielny obóz harcerzy gdańskich. Od tej pory powstawały coraz to nowe drużyny, a w postawie ich członków zawsze widoczny był patriotyzm oraz wierność harcerskim ideałom.

Każdy harcerz musi wykazać się męstwem w zdobywaniu wiedzy, umiejętności i sprawności. Musi być silny w dążeniu do doskonałości, w służbie dla innych i dla Ojczyzny. Powinien odnosić zwycięstwa nad własnymi słabościami. O nieustającej gotowość do pełnienia służby przypomina mu hasło „Czuwaj”. Harcerz czuwa nad tym, aby jego postawa i styl życia były zgodne z harcerskimi ideałami, by zawsze charakteryzowało je braterstwo, życzliwość i współdziałanie oraz ofiarność i sprawiedliwość.

Harcerze z 1 Stegieńskiej Drużyny Harcerskiej „Sztorm” im. Bernarda Filarskiego, z okazji Dnia Myśli Braterskiej życzą wszystkim harcerzom i przyjaciołom harcerstwa wytrwałości w poszukiwaniu własnych ideałów oraz w dążeniu do nich. Życzymy szlaku pełnego niezapomnianej przygody, bez zbędnych zakrętów i wątpliwości, na którym spotkacie wielu wspaniałych ludzi.

Polub nas na Facebooku!